Ekspertët thonë se kjo do të zgjerojë ndikimin e Kinës në Azinë Qendrore për të konkurruar me Rusinë.

Banka Kombëtare e Republikës së Kirgistanit njoftoi në ditët e fundit se do të përfshijë yuan-in kinez në listën e saj të shkurtër të monedhave të huaja, kur kursi i këmbimit publikohet çdo ditë.
Banka qendrore e vendit do të përcaktojë dhe publikojë kursin e Renminbi Yuan (RMB) kinez kundrejt monedhës zyrtare të vendit, Som-i Kirgiz, duke filluar nga 1 shtatori, sipas një deklarate në faqen zyrtare të internetit.
Aktualisht, vetëm kurset e këmbimit për euron, tenge-n kazake, rubla ruse dhe dollarin amerikan publikohen çdo ditë. Kurset e këmbimit të monedhave të tjera të huaja publikohen çdo javë.
Media lokale e Kirgistanit e konsideroi këtë veprim si futjen e më shumë yuan-eve kineze në qarkullimin zyrtar të vendit dhe parashikoi se vendimi do të lehtësojë më shumë tregtinë dhe do të forcojë lidhjet ekonomike me Kinën. Raportet ishin të mendimit se më shumë investime kineze do të ndihmonin në stabilizimin e sistemit financiar të Kirgistanit.
Kina është partneri më i madh tregtar i Kirgistanit. Vendi i Azisë Qendrore ka një varësi të madhe nga importet kineze dhe një deficit të madh tregtar me Kinën. Eksportet kineze në Kirgistan arritën në 4.163 miliardë dollarë në tremujorin e parë të këtij viti, ndërsa vetëm 22 milionë dollarë mallra dhe shërbime të Kirgistanit u eksportuan në Kinë, sipas të dhënave publike.
Vëllimi i tregtisë së Kirgistanit me Kinën është dyfishi i atij të tregtisë së tij me Unionin Ekonomik Euroaziatik të dominuar nga Moska, i cili përfshin Kirgistanin, Rusinë, Kazakistanin, Armeninë dhe Bjellorusinë. Këto vende të Azisë Qendrore dikur ishin pjesë e ish-Bashkimit Sovjetik të udhëhequr nga Rusia Komuniste.

PKK Lufton për Ndikim në Azinë Qendrore
Ding Shuh-fan, profesor emeritus i Institutit të Studimeve të Azisë Lindore në Universitetin Kombëtar Cheng-Chi në Tajvan, tha më 18 gusht për vendimin e Kazakistanit për të përfshirë yuan-in kinez si një nga monedhat e huaja të përdorura zakonisht, “Nëse një vend përdor ose jo një monedhë lidhet me fuqinë ekonomike të vendit. Rusia ende ka ndikim afatgjatë në vendet e Azisë Qendrore. Megjithatë, ndikimi ekonomik i Kinës ka tejkaluar Rusinë. Përdorimi i yuan-it kinez nga Kirgistani mund të forcojë lidhjet e tij ekonomike me Kinën dhe gjithashtu është i dobishëm për ndikimin e Kinës në Azinë Qendrore.”
Sun Kuo-hsiang, profesor i çështjeve ndërkombëtare dhe biznesit në Universitetin Nanhua në Tajvan, i tha Epoch Times më 18 gusht se Partia Komuniste Kineze (PKK) që sundon Kinën ka ndjekur ndërkombëtarizimin e RMB-së për një kohë të gjatë si një strategji të rëndësishme “për të promovuar ‘integrimin ekonomik rajonal’ që është politika nga Organizata e Bashkëpunimit të Shangait (SCO), e udhëhequr nga Kina, që është integrimi midis Kinës dhe vendeve të Azisë Qendrore.”
SCO është një organizatë politike, ekonomike dhe e sigurisë që u themelua nga Kina dhe Rusia në vitin 2001 për të kundërshtuar Perëndimin. Anëtarët e saj përfshijnë Kirgistanin, Kazakistanin, Taxhikistanin, Uzbekistanin, Indinë, Pakistanin dhe Bjellorusinë.
Për vendimin e bankës qendrore të Kirgistanit, Sun shtoi, “Kur Kirgistani tani kryen tregti, investime dhe bashkëpunim në infrastrukturë me Kinën, ai mund të mbështetet më shumë në monedhën e tij dhe yuan-in kinez. Me fjalë të tjera, nuk ka më nevojë ta shkëmbejë atë për monedhat ruse ose amerikane.”
Për Kinën, Sun tha se duke promovuar qarkullimin e yuan-it kinez në Kirgistan, Kina mund të dominojë tregtinë dhe aktivitetet financiare të Kirgistanit në një masë më të madhe.
“Gjithashtu duket se dëshiron të përdorë Kirgistanin si një shembull për të ndikuar Kazakistanin ose Taxhikistanin, gjë që do ta bëjë rolin e Kinës në ekonominë e Azisë Qendrore më të theksuar,” tha ai.
Nisma Brezi dhe Rruga
E vendosur përgjatë Rrugës së Mëndafshit historike, e cila ishte rruga më e ngarkuar tregtare që përfshinte Euroazinë për mijëra vjet dhe lidhte Kinën antike me Evropën, Kirgistani gjithashtu iu bashkua ekuivalentit modern të Kinës të quajtur Nisma Brezi dhe Rruga (BRI). BRI është projekti i gjerë i politikës së jashtme të regjimit kinez që synon të rikrijojë rrugën e mëndafshit të Kinës antike dhe rrugën detare të mëndafshit për të rritur tregtinë e Kinës me vendet në Azi, Evropë dhe Afrikë në shekullin e 21-të.
Nisma investon kapitalin kinez në ndërtimin e projekteve të ndryshme infrastrukturore me kosto të lartë në vendet pjesëmarrëse, ndërsa ushtron ndikimin politik të Kinës mbi to. Ajo është kritikuar nga komuniteti ndërkombëtar për vendosjen e kurtheve të borxhit për vendet pjesëmarrëse, shumica e të cilave janë vende në zhvillim.
Kirgistani është një nga vendet që i detyrohet Kinës për një kredi të madhe infrastrukturore. Përveç kësaj, ajo sapo nënshkroi një marrëveshje me Kinën në qershor për të ndërtuar hekurudhën Kinë-Kirgistan-Uzbekistan si pjesë e BRI.
Sun tha se Kirgistani, si pjesë e Azisë Qendrore, është një rajon i rëndësishëm për qëllimet e BRI të PKK-së dhe “është sigurisht gjithashtu një rajon i rëndësishëm për të shtyrë përdorimin e yuan-it kinez, i cili do të forcojë ndikimin e BRI dhe do të konsolidojë ndikimin ekonomik të PKK-së në Azinë Qendrore.”
Kjo është “sepse Azia Qendrore është porti i parë dhe rajoni i parë për BRI të Kinës, veçanërisht rrugën tokësore, për t’u shtrirë në botën e jashtme,” tha ai.

Një Balancë Midis Kinës dhe Rusisë
Kirgistani është gjithashtu anëtar i Organizatës së Traktatit të Sigurisë Kolektive, e themeluar nga Rusia në vitin 2002 që përbëhet nga gjashtë shtete ish-sovjetike — Armenia, Bjellorusia, Kazakistani, Kirgistani, Rusia dhe Taxhikistani.
Sun vuri në dukje se Kina dhe Rusia kanë një marrëdhënie bashkëpunimi dhe konkurrimi në Azinë Qendrore. “Megjithëse Kina dhe Rusia duket se bashkëpunojnë ngushtë për çështjet e sigurisë, siç është përmes SCO-së, në fakt ka konkurrencë midis tyre për ekonominë dhe zgjerimin e ndikimeve të tyre përkatëse.”
Ekonomia e Rusisë është dobësuar ndjeshëm nga pushtimi dhe lufta e saj në Ukrainë që nga viti 2022 dhe sanksionet e mëpasshme të vendosura nga komuniteti ndërkombëtar. Kina ka qenë mbështetësi kryesor i përpjekjeve të luftës së Rusisë, gjë që ka përkeqësuar marrëdhëniet e saj me Perëndimin.
Ding tha se megjithëse Kirgistani mbështetet te Rusia për sigurinë, rritja e ekonomisë së Kinës është e detyruar të tejkalojë ndikimin tradicional të Rusisë në rajon dhe “Kirgistani do të ndjekë nga afër ndryshimet në marrëdhëniet Kinë-Rusi dhe do të përpiqet të ruajë një balancë midis dy vendeve.”
Sun tha se Kirgistani ka bërë rregullime diplomatike midis Kinës dhe Rusisë përkatësisht për të maksimizuar përfitimet e tij. “Nëse marrëdhëniet Sino-Ruse ftohen, Kirgistani mund të përshpejtojë bashkëpunimin ekonomik me Kinën.”
Sa i përket stabilitetit dhe sigurisë rajonale, “Kirgistani duhet të mbështetet te SCO ose organizata të tjera shumëpalëshe për të shmangur zgjedhjen e anës midis Kinës dhe Rusisë në konkurrencën e tyre,” tha ai.
Sun shtoi se duke gjykuar nga pesë kurset e këmbimit valutor të publikuara nga banka qendrore e Kirgistanit, Kirgistani mbetet i hapur ndaj botës për biznes.